We Were Here on Steam
CONTACT US
“Thuyết âm mưu” là một kịch bản nâng cao của Ma Sói, nơi thông tin không còn trung lập. Mỗi ngày, một tin đồn giả sẽ được tung ra, làm nhiễu loạn chiến lược của dân làng, đánh lạc hướng biểu quyết, và tạo điều kiện để Sói thao túng dư luận. Đây là mô hình game mô phỏng môi trường nhiễu loạn thông tin và tác động của tâm lý đám đông.
Trong thời đại hậu sự thật, khả năng phân biệt thật – giả trở nên mơ hồ. Kịch bản “Thuyết âm mưu” tận dụng bối cảnh đó để biến mỗi vòng chơi thành một chiến dịch thông tin. Người chơi không chỉ cần suy luận vai trò, mà còn phải phân tích mức độ tin cậy của mỗi dữ kiện đưa ra. Tin đồn trở thành công cụ, vũ khí, hoặc cái bẫy mà cả dân và sói đều có thể sử dụng.
Trò chơi sẽ chuẩn bị sẵn một bộ “Tin đồn” gồm các câu khẳng định chưa kiểm chứng: “Tiên tri đã chết”, “Có hai người cùng vai trò”, “Ai đó đã đổi phe”… Mỗi sáng, GM rút một tin đồn và công bố như một “lời thì thầm dân làng nghe thấy trong đêm”.
Người chơi phải quyết định: tin hay không tin, hành động theo hay bỏ qua. Đây là cơ chế chịu ảnh hưởng từ lý thuyết “Economics of Fake News” của Brookings Institute, nơi thông tin sai lệch có thể điều hướng hành vi tập thể trong môi trường thiếu xác minh.
Ngoài GM rút ngẫu nhiên, một số vai trò đặc biệt có thể tạo tin đồn mới, hoặc xác minh độ chính xác tin cũ. Tin đồn không thể bị kiểm chứng trực tiếp mà chỉ qua diễn biến hành vi thực tế. Điều này tạo nên vòng lặp nghi ngờ kéo dài – một trong những chiến thuật phổ biến trong thao túng thông tin.
Theo Nieman Lab, các fake news thành công nhất thường mang tính “xác suất cao nhưng không thể chứng minh ngay”, giống cấu trúc các tin đồn trong kịch bản này.
“Kẻ Tung Tin” có thể mỗi đêm thêm 1 tin đồn vào vòng chơi, làm tăng độ nhiễu. Nếu quá nhiều tin đồn không thể kiểm chứng, dân làng mất phương hướng. Ngược lại, “Người Gạn Lọc” có thể dùng kỹ năng để biết xác suất tin đồn đúng – nhưng không được phép nói thẳng ra mà chỉ đưa gợi ý.
Vai trò này mô phỏng theo hệ thống kiểm chứng thực tế trong truyền thông (fact-checker) và bộ phận phản gián. Theo nghiên cứu từ Reuters Institute, hiệu quả kiểm chứng chỉ phát huy nếu không bị can thiệp quá sâu hoặc tiết lộ quá rõ, giữ được tính chiến lược.
Mỗi tin đồn có thể ảnh hưởng trực tiếp tới phiếu biểu quyết: “Ai bị chỉ tên hai lần sẽ chết bất kể biểu quyết”, hoặc “Không ai được nói quá 3 câu”… Dân làng vừa phải chống Sói, vừa chống lại hệ thống thông tin bất ổn. Điều này khiến hành vi tập thể trở nên dễ bị thao túng hơn bao giờ hết.
Chiến lược phản đòn là giữ thông tin cá nhân một cách linh hoạt, chỉ xác nhận khi cần, tránh rơi vào bẫy cảm xúc – như đề xuất của MIT Sloan School trong các mô hình chống thao túng nhận thức tập thể.
GM phải cẩn thận với tần suất tin đồn – nếu quá nhiều, game mất phương hướng; quá ít, mất chất âm mưu. Lý tưởng là 1-2 tin đồn/ngày, và 1-2 vai có liên quan đến tin đồn. GM cũng cần can thiệp khi có biểu hiện tin đồn bị “phá game” – ví dụ nếu nó loại quá nhiều người không căn cứ.
GM có thể dùng tin đồn để dựng cao trào: ví dụ “Sói đã bị lộ và sẽ tự tử”, “Đêm nay là đêm cuối”… Từ đó tạo hiệu ứng domino hành vi – một kỹ thuật storytelling kết hợp từ ngành truyền thông chính trị, được phân tích trên Vox Policy.
“Thuyết âm mưu” là kịch bản mang lại chiều sâu xã hội cho Ma Sói, phản ánh cuộc chiến thông tin đương đại. Khi không ai biết đâu là thật – mọi quyết định đều dựa vào bản lĩnh, phân tích hành vi và cảm giác chiến thuật. Đây là lựa chọn hoàn hảo cho người chơi thích thử thách trí tuệ và bản năng trong môi trường thiếu minh bạch.
